Kobiety - Relacje - Rodzicielstwo

Informacje na temat Kobiety – Relacje – Rodzicielstwo

Redakcja naukowa: Dobrochna Bach-Golecka, Tatiana Chauvin

Autorzy: Aneta Bołdyrew, Zuzanna Buszman, Diana Dajnowicz-Piesiecka, Marlena Drapalska-Grochowicz, Małgorzata Eysymontt, Joanna Furmańczyk, Agata Grochowska, Paweł Kobes, Magdalena Korzekwa-Kaliszuk, Olga Kotowska-Wójcik, Aleksandra Kreczmańska, Dominika Kuna, Maria Lewandowska, Michał Macidłowski, Christoph-Eric Mecke, Karolina Mendecka, Małgorzata Mędrala, Katarzyna Myszona-Kostrzewa, Marek Nowak, Michał Pełka, Weronika Rosa, Sylwia Różycka-Jaroś, Katarzyna Syroka-Marczewska, Anna Tarnowska, Sylwia Uścimiak, Gertruda Uścińska, Karolina Wierzbicka, Iwona Wrześniewska-Wal, Piotr Zamelski,

"Kobiety – Relacje – Rodzicielstwo" stanowi ważną publikację, wpisującą się w obszar badań nad feminizmem oraz problematyką kobiecą. Autorzy podejmują nie tylko teoretyczne aspekty feminizmu, ale także praktyczne implikacje jego idei w normach prawnych, zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i krajowym. Relacje kobiece analizowane są w kontekście rodzicielstwa, co jest rzadko podejmowanym zagadnieniem, jednak istotnym dla zrozumienia współczesnych społecznych oraz prawnych realiów. Autorzy wskazują, że relacje odgrywają kluczową rolę w życiu człowieka, będąc przedmiotem zainteresowania nauk społecznych, psychologicznych, biologicznych i medycznych. W kontekście analizy prawnej, relacje są postrzegane jako interakcje oraz więzi między ludźmi, stanowiąc podstawę istnienia człowieka jako podmiotu. Należy tu jednak wskazać na różnorodność relacji normowanych przez prawo oraz ich związek z filozofią. Autorzy podkreślają, że relacje kobiece mają istotne znaczenie dla autonomii i tożsamości kobiet, zarówno w aspekcie indywidualnym, jak i w kontekście relacji rodzinnych i rodzicielskich. "Kobiety – Relacje – Rodzicielstwo" stanowi cenny wkład w literaturę naukową, przyczyniając się do poszerzenia dyskusji nad rolą kobiet, relacjami społecznymi oraz prawem, w kontekście współczesnych wyzwań społecznych i politycznych.

Spis treści

Wykaz skrótów

Wprowadzenie. O znaczeniu relacji w myśli feministycznej

O kobietach

Kultura organizacyjna a sukces kobiet na uczelniach wyższych

1. Pojęcie kultury organizacyjnej

2. Kultura organizacyjna uczelni wyższych

3. Kobiety na uczelniach wyższych

4. Wpływ kultury organizacyjnej na sukces naukowczyń przed i w czasie pandemii SARS-Cov-2 – wyniki badań empirycznych

Przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć w prawie unijnym i hiszpańskim

1. Wstęp

2. Przemoc ze względu na płeć jako zjawisko psychologiczne, społeczne i kulturowe

2.1. Definicja przemocy ze względu na płeć

2.2. Czynniki wpływające na rozwój przemocy ze względu na płeć

2.3. Skutki przemocy ze względu na płeć. Przeciwdziałanie

3. Prawo unijne

3.1. Wprowadzenie

3.2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW

3.3. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Unia równości – strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025”

3.4. Wniosek – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej

3.5. Prawo unijne – podsumowanie

4. Prawo hiszpańskie

4.1. Wprowadzenie

4.2. Prawo procesowe. Juzgados de violencia sobre la mujer

4.2.1. Prawo procesowe – komentarz

4.3. Prawo pracy

4.3.1. Prawo do redukcji lub reorganizacji wymiaru czasu pracy

4.3.2. Prawo do mobilności geograficznej i zmiany miejsca pracy

4.3.3. Prawo do zawieszenia umowy o pracę

4.3.4. Prawo do rozwiązania umowy o pracę

4.3.5. Prawo do usprawiedliwiania spóźnień i nieobecności

4.3.6. Prawo pracy a przemoc ze względu na płeć – komentarz

5. Zakończenie

Społeczna myśl Kościoła a plany równości płci w szkolnictwie wyższym

1. Wstęp

2. Nierówności kobiet i mężczyzn w obszarze nauki

3. Przeciwdziałanie nierówności kobiet i mężczyzn o charakterze normatywnym

4. Plany Równości Płci a myśl społeczna Kościoła

5. Podsumowanie

Godność jako źródło praw człowieka – ochrona praw człowieka w Europejskim systemie ochrony praw człowieka a prawa kobiet. Zakaz dyskryminacji ze względu na płeć w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

1. Wprowadzenie

2. Pojęcie godności człowieka w ujęciu filozofii klasycznej

3. Feminizm a miejsce kobiety w społeczeństwie

4. Ochrona praw człowieka w prawie krajowym i prawie międzynarodowym

5. Standard równości w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

6. Warunki dopuszczalności skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz analiza orzecznictwa

Regulacje kwotowe dotyczące równego udziału kobiet w Niemczech

1. Historia systemów kwotowych

2. Różne formy systemów kwotowych

3. Regulacje kwotowe w Niemczech

3.1. Systemy kwotowe w obrębie partii politycznych

3.1.1. Udział kobiet w parlamencie na szczeblu federalnym, parlamentach na szczeblu landowym oraz w samorządach komunalnych

3.1.2. Udział kobiet w służbie publicznej

3.1.3. Udział kobiet w sektorze prywatnym

4. Dotychczasowe efekty systemów kwotowych

5. Podsumowanie

Filozofia feministyczna a problem obiektywności nauki

1. Wprowadzenie

2. Phyllis Rooney: z historii pojęcia obiektywności

3. Sandra Harding: program mocnej obiektywności

4. Helen Longino: ideał obiektywności społecznej

5. Donna Haraway: teoria wiedzy usytuowanej

6. Rozumienie obiektywności: wkład filozofii prawa

7. Perspektywizm: wsparcie ze strony analitycznej filozofii nauki

8. Podsumowanie

Postrzeganie kobiet w feministycznej historii sztuki

1. Wstęp

2. Esencjalizm a antyesencjalizm

3. Sztuka: kobiet, kobieca, feministyczna

4. Feminizm a sztuka

5. Zakończenie

Trajektorie emancypacji prawnej kobiet w prawie publicznym krajów niemieckich 1850–1914

1. Wprowadzenie

2. Kolejne generacje: „dawny ruch kobiecy” i aktywistki początków XX wieku

3. Środowiska antyemancypacyjne

4. Instrumentarium prawne wykorzystywane przez ruch emancypacyjny

5. Podsumowanie

Adwokatura jest także kobietą? Uczestnictwo kobiet w ramach samorządu zawodowego adwokatów

1. Wstęp

2. Samorząd adwokacki w świetle ustawy Prawo o adwokaturze

3. Kobiety w ramach struktur samorządu po wyborach w 2021 roku

4. Zespół ds. Kobiet przy Naczelnej Radzie Adwokackiej

5. Posługiwanie się tytułem „adwokatka” zgodne z etyką adwokacką

6. Determinanty pełnienia funkcji kierowniczych kobiet w świecie prawniczym

7. Zakończenie

Kształcenie i praca kobiet w zawodzie lekarza – problemy praktyczne

1. Wprowadzenie

2. Studia na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym. Dostęp kobiet do studiów medycznych

3. Problem stereotypów płci w kontekście dostępu do wykształcenia: Polska i Pakistan

4. Limity przyjęć na studia medyczne w Pakistanie

5. Kształcenie lekarzy w ramach specjalizacji

6. Praktyczne aspekty wykorzystania danych

7. Podsumowanie

O relacjach

O emocjach w procesie tworzenia prawa. Kazus związków jednopłciowych w polskim prawie

1. Wstęp

2. Emocje zbiorowe i skrypty kulturowe

3. Skrypt kulturowy: miłość romantyczna

4. Próby instytucjonalizacji związków jednopłciowych w polskim prawie

5. Podsumowanie

Work-life balance – moda czy podstawa funkcjonowania współczesnych organizacji

1. Koncepcja work-life balance i jej rozwój

2. Pojęcie work-life balance

3. Znaczenia równowagi między życiem zawodowym a prywatnym

4. Work-life balance w organizacji – perspektywa pracodawcy

5. Work-life-balance w organizacji – perspektywa pracownika

6. Strategie jednostki pomagające w osiąganiu work-life-balance

7. Zamiast zakończenia

Definicja osobowej relacji. Podmiotowość prawna a relacje międzyosobowe. Uwagi na tle pojęcia stosunku prawnego

1. Stosunek i relacja

1.1. Pojęcia stosunku i relacji w języku naturalnym

1.2. Pojęcie stosunku społecznego

1.3. Pojęcie stosunku prawnego

2. Podmiotowość prawna w stosunkach zobowiązaniowych

3. Podmiotowość prawna w stosunkach podległości kompetencyjnej

4. Podsumowanie

Antyrodzicielstwo, czyli antynatalizm

1. Wprowadzenie

2. Protoantynatalizm

3. Współczesny antynatalizm pesymistyczny

4. Ekologia antyantropocentryczna

5. Antynatalizm ekologiczny

6. Podsumowanie

Świadomość prawna w kontekście więzi międzyosobowych

1. Wprowadzenie

2. Prawo jako język komunikacji społecznej

3. Społeczne uwarunkowania świadomości prawnej

4. Znajomość i oceny prawa

5. Społeczne efekty prawa

6. Podsumowanie

O rodzicielstwie

Prawa i obowiązki rodziców w zakresie opieki i wychowania dzieci w przepisach prawa oraz dyskusji prawników i lekarzy w Polsce u schyłku XIX i na początku XX wieku

1. Wprowadzenie

2. Ramy prawne obowiązków opiekuńczo--wychowawczych rodziców na ziemiach polskich w XIX i na początku XX wieku

3. Prawnicy i lekarze wobec problemów społecznych wśród dzieci i „scjentyzacji” dzieciństwa

4. Zakończenie

Wpływ międzynarodowych ram prawnych na kształtowanie ochrony praw kobiet w kontekście polityki rodzinnej: perspektywy i wyzwania

1. Wprowadzenie

2. Rozwój pojęcia przemocy ze względu na płeć

2.1. Zalecenie ogólne nr 19

2.2. A.T. vs. Węgry, Komitet CEDAW

2.3. Maria da Penha vs. Brazylia, IACtHR

3. Mechanizmy ewolucji praw kobiet w kontekście praw reprodukcyjnych – przykłady regresji

4. Wnioski

Prawne aspekty macierzyństwa naukowczyń – uwagi de lege lata i propozycje de lege ferenda

1. Uwagi wprowadzające

2. Prawne aspekty macierzyństwa naukowczyń – uwagi de lege lata

3. Prawne aspekty macierzyństwa naukowczyń – propozycje de lege ferenda

4. Zakończenie

Ochrona prawna dziecka przed przemocą w świetle różnorodnych dokumentów oraz obowiązujących przepisów prawa polskiego i ponadnarodowego – teoria versus praktyka

1. Wprowadzenie

2. Przemoc wobec dzieci w ujęciu prawa polskiego i ponadnarodowego

2.1. Przemoc na gruncie prawa polskiego

2.2. Przemoc w świetle aktów prawa międzynarodowego, w tym europejskiego, a zwłaszcza unijnego

2.3. Strategia Unii Europejskiej na Rzecz Praw Dziecka i Europejska gwarancja dla dzieci a problem przemocy wobec dzieci

3. Przemoc wobec dzieci w wymiarze społecznym – najnowsze badania, działania, dane i statystyki

4. Kampanie społeczne i działania o wymiarze symbolicznym związane z przeciwdziałaniem przemocy wobec dzieci

5. Podsumowanie

O potrzebie zintegrowanego oddziaływania na rodziców i nieletnich wykazujących przejawy demoralizacji. Krytyka obecnego stanu prawnego i propozycje de lege ferenda

1. Wprowadzenie

2. Polityka orzecznicza sądów rodzinnych i możliwości w zakresie kształtowania właściwych postaw rodzicielskich

3. Kompetencje dyrektora szkoły na gruncie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich

4. Ośrodek kuratorski jako szansa dla nieletnich i ich rodzin na budowanie prawidłowych relacji

5. Środki o izolacyjnym charakterze a możliwości oddziaływania na środowisko rodzinne nieletnich

6. Problem granic wiekowych umożliwiających ingerencję w proces rozwojowy dziecka

7. Wnioski końcowe

Jedność rodziny a piecza zastępcza: wnioski z najnowszego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

1. Wstęp

2. Jedność rodziny a ochrona życia prywatnego

3. Najnowsze trendy orzecznicze

4. Podsumowanie

Historyczno-prawne ujęcie znaczenia rodzicielstwa w perspektywie dziecięcej podmiotowości. Wybrane zagadnienia

1. Wstęp

2. Dzieciństwo – znaczenie okresu ku dorosłości

3. Władza czy opieka – początki rodzicielstwa i jego znaczenie

4. Znaczenie rodzicielstwa w perspektywie dziecięcej podmiotowości

5. Podsumowanie

Macierzyństwo a niepełnosprawność dziecka – intersekcjonalne spojrzenie na prawo

1. Uwagi wprowadzające

2. Filozoficzne spojrzenie na macierzyństwo: wybrane zagadnienia

3. Perspektywa intersekcjonalna

4. Intersekcjonalność w perspektywie prawa międzynarodowego

5. Macierzyństwo a niepełnosprawność dziecka – intersekcjonalne spojrzenie na polskie prawo

6. Uwagi podsumowujące

Prawa pracującego ojca do udziału w opiece i wychowaniu dziecka jako przejaw polityki równościowej płci – wybrane zagadnienia

1. Wprowadzenie

2. Równouprawnienie płci w opiece i wychowaniu dziecka

3. Rodzicielska rola kobiet i mężczyzn w polskim ustawodawstwie

4. Urlop macierzyński

5. Urlop ojcowski

6. Nieprzenoszalna część urlopu rodzicielskiego

7. Urlop opiekuńczy

8. Zwolnienie z powodu siły wyższej

9. Elastyczna organizacja pracy

10. Podsumowanie

Strategia Unii Europejskiej na rzecz praw dziecka

1. Geneza Strategii Unii Europejskiej na rzecz praw dziecka

2. Charakter prawny komunikatów i innych instrumentów przyjmowanych przez instytucje Unii Europejskiej odnoszących się do prawa dzieci

3. Czy instytucje Unii Europejskiej mają kompetencję do uchwalania aktów wiążących w zakresie ochrony praw dzieci?

4. Założenia Strategii Unii Europejskiej na rzecz praw dziecka

5. Konkluzje Rady Unii Europejskiej w sprawie strategii na rzecz praw dziecka

6. Podsumowanie

Piecza naprzemienna w Polsce – oczekiwania i rzeczywistość

1. Wprowadzenie

2. Obecne zasady ustanowienia w Polsce pieczy naprzemiennej

3. Piecza naprzemienna w świetle procedowanych zmian w ustawodawstwie polskim

4. Argumentacja za koniecznością dokonania zmian w ustawodawstwie w zakresie możliwości pierwszoplanowego ustanowienia pieczy naprzemiennej

5. Argumentacja przeciw wprowadzeniu zmian w ustawodawstwie w zakresie możliwości pierwszoplanowego ustanowienia pieczy naprzemiennej

6. Podsumowanie

Prawa dziecka jako pacjenta. Wybrane zagadnienia

1. Uwagi ogólne

2. Prawa dziecka jako pacjenta

2.1. Definicja pacjenta

2.2. Karta prawa dziecka–pacjenta

2.3. Prawo do wyrażenia zgody lub sprzeciwu na czynności medyczne

2.4. Prawo do informacji medycznej

3. Opieka zdrowotna nad uczniami

4. Uwagi końcowe

Rodzicielstwo a przestępstwo dzieciobójstwa w polskim prawie karnym

1. Wprowadzenie

2. Zagadnienie rodzicielstwa

2.1. Wstęp

2.2. Rodzicielstwo

2.2.1. Rodzice

2.2.2. Dziecko

2.2.3. Ciąża i poród

3. Przestępstwo dzieciobójstwa

3.1. Wstęp

3.2. Kodeks karny z 1932 roku

3.3. Kodeks karny z 1969 roku

3.4. Kodeks karny z 1997 roku

3.5. Modele sytuacyjne i przyczyny dzieciobójstwa

4. Problematyka ojca

5. Wnioski

Świadczenia na rzecz rodzin w działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

1. Wprowadzenie

2. Wsparcie dla rodzin wysiedleńców – regulacje Unii Europejskiej i polska specustawa

3. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako podmiot polityki rodzinnej

3.1. Dlaczego Zakład Ubezpieczeń Społecznych?

3.2. Świadczenia dla rodzin z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – koncepcja i technologia

4. Świadczenia dla rodzin z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – realizacja zadania

4.1. Świadczenie „Dobry start”

4.2. Świadczenie wychowawcze „500+”

4.3. Rodzinny kapitał opiekuńczy

4.4. Świadczenie żłobkowe

5. Świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dla rodzin uchodźców z Ukrainy

6. Ocena wsparcia dla rodzin uchodźców i wnioski na przyszłość

Informacje o autorach