Zasada równowagi instytucjonalnej w prawie Unii Europejskiej.

Autor: Tomasz Dubowski

Traktat z Lizbony, który wszedł w życie pod koniec 2009 roku, spowodował gruntowaną zmianę wielu czynników kształtujących system instytucjonalny Unii Europejskiej. Dotyczy to nie tylko np. podziału kompetencji instytucji unijnych; wprowadzone zmiany odcisnęły swe piętno na całym systemie prawnym UE. Doskonale widać to na przykładzie równowagi instytucjonalnej prawa wspólnotowego (Unii Europejskiej), której poświęcone jest to opracowanie.

Równowaga instytucjonalna budziła wiele kontrowersji wśród znawców prawa wspólnotowego jeszcze przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony. Obecnie te dyskusje tylko się wzmogły. Wątpliwości wokół uznania równowagi instytucjonalnej za zasadę ogólną prawa wspólnotowego (Unii Europejskiej), jej związki z tradycyjnie pojmowanym podziałem władzy (zwłaszcza wobec nowej klasyfikacji aktów prawa wtórnego UE) czy jej rola w zakresie równoważenia interesów ponadnarodowych i państwowych w Unii Europejskiej – to tylko niektóre z wątpliwości, z którymi muszą zmierzyć się dziś politycy, prawnicy i politologowie zajmujący się sprawami unijnymi.

Wskazane zagadnienia prowokują pytania ogólniejszej natury, m.in. o definicję, istotę i klasyfikacje samych zasad ogólnych prawa wspólnotowego (Unii Europejskiej). Zagadnienia te, choć fundamentalne, wciąż są niewystarczająco doprecyzowane. I tę właśnie lukę ma wypełnić niniejsze opracowanie.

Co ważne, w podjętej analizie uwzględniono regulacje TUE i TFUE już w brzmieniu nadanym Traktem z Lizbony, z uwzględnieniem całego dorobku prawnego Wspólnot. Pozwoliło to, poza analizą samej równowagi instytucjonalnej, uchwycić szereg cech systemu instytucjonalnego UE w kontekście jej ewolucji. Dzięki temu zaś praca nabiera charakteru całościowej i aktualnej analizy stanu prawnego Wspólnot Europejskich.