Zderzenie cywilizacji w Europie

Redakcja naukowa: Zdzisław Brodecki

Autorzy: Zdzisław Brodecki,Marzena Toumi

Książka napisana w chwili, gdy Unia Europejska przeżywa kryzys granic i tożsamości. Jej treść ogniskuje się wokół współczesnych wydarzeń związanych z kryzysem demokracji (którego wymownym świadectwem jest wszczęcie przeciwko Polsce procedury z art. 7 TUE) i kryzysem polityki migracyjnej (który symbolizują „kolczaste płoty” stawiane przez Węgry na granicy obszaru Schengen). Nikt nie mógł przewidzieć, że po rozszerzeniu Unii Europejskiej na wschód w tej organizacji o oryginalnej strukturze instytucjonalnej pojawią się konflikty o niespotykanym dotychczas natężeniu. Są one odblaskiem ekscentrycznego pomieszania wartości Zachodu przeszczepionych na grunt słowiańskiego Wchodu. Ich przyczyną jest wielość cywilizacji stworzonych na gruzach starożytnego Rzymu: cywilizacji łacińsko-germańskiej (Zachód) i cywilizacji grecko-słowiańskiej (Wschód) oraz cywilizacji arabsko-muzułmańskiej (walczącej o prawo obywatelstwa w ramach diaspory).

Przez długi czas te cywilizacje odgradzała od siebie żelazna kurtyna. W Europie bez wewnętrznych granic „Europę Karolingów” dzieli od „Europy Ottonów” przede wszystkim moralność, a łączy jedynie opozycja wobec islamu. Istnieje obawa, że w walce o idee nie zwycięży ani „tron”, ani „ołtarz”. Konieczne jest przemyślenie na nowo wizji polecanej opiece Apolla – przedstawionego w otoczeniu Muz na zachodnim frontonie świątyni w Delfach. Należy przy tym pamiętać, że na przeciwnym, wschodnim frontonie tej świątyni widnieje Dionizos – bóg chaosu i wyuzdanego pogwałcenia wszelkich reguł. Ta symbolika obrazuje istotne opozycje, które dzisiaj dzielą Unię Europejską na części.

Spis treści
Słowo wstępne
Prolog
1. Dziedzictwo. Europejskie korzenie.
2. Przyszłość. Europejskie marzenie
Rozdział I. Cywilizacja śródziemnomorska: kolebka naszej kultury
1. Znaczenie cywilizacji śródziemnomorskiej we współczesności
1.1. Powracanie do źródeł
1.2. Z widokiem na Akropol
1.3. Forum Romanum
1.4. Civitas Dei
2. Podział cywilizacji śródziemnomorskiej
2.1. Zachód i Wschód
2.2. Północ i Południe
Rozdział II. Cywilizacyjne ścieżki Europy
1. Cywilizacja łacińsko-germańska
1.1. Narodziny Europy w karolińskich i romańskich klasztorach
1.2. W kierunku francuskiego racjonalizmu i niemieckiego idealizmu na kontynencie oraz brytyjskiego empiryzmu na Wyspach
1.3. Jurysprudencja. W kierunku wykładni prawa pisanego na kontynencie i common law na Wyspach
2. Cywilizacja grecko-słowiańska
2.1. Narodziny Bizancjum w bazylikach pochodzenia jońsko-azjatyckiego
2.2. W kierunku grecko-słowiańskiego idealizmu
2.3. Jurysprudencja. W kierunku wykładni prawa pisanego
3. Arabowie w Europie
3.1. Narodziny islamu w cieniu pogańskiej świątyni
3.2. W religijnej szacie
3.3. Islamska jurysprudencja. Wykładnia Koranu
Rozdział III. Europa?
1. Europa: dwie prędkości czy brak mocy?
1.1. Fale integracji i dezintegracji
1.2. Komu bije dzwon
1.3. Walory jurysprudencji
2. Brexit
2.1. Resentyment czy zdrowy rozsądek?
2.2. Walory empiryzmu
2.3. Walory common law
3. Arabsko-muzułmańska diaspora
3.1. Zatruta studnia czy życiodajne źródło?
3.2. Z dala od Mekki i Medyny
3.3. Szari’at w Europie
Epilog
1. My, Europejczycy
2. My, Słowianie
Posłowie