Zakład usług publicznych. Studium administracyjnoprawne

Autor: Maciej Hadel

Niniejsza monografia jest pierwszym od kilkudziesięciu lat kompleksowym opracowaniem poświęconym problematyce zakładów publicznych (administracyjnych). Publikacja uwzględnia zmiany, które zaszły w obszarze prawa administracyjnego w ciągu ostatnich lat. W szczególności akcentowane są tendencje związane z dynamiką procesów globalizacji i europeizacji prawa administracyjnego, a także cyfryzacji administracji publicznej. Monografia uwzględnia również w ramach problematyki zakładowego administrowania kwestie związane ze standardami obowiązującej Konstytucji, m.in. w zakresie prawa do sądu. Powyższe pozwala na odejście od dotychczas stosowanej konwencji terminologicznej i zaproponowanie własnego ujęcia językowego, mianowicie zakładu usług publicznych.

Książka polecana jest pracownikom administracji publicznej (w szczególności pracującym w organach z zakresu administracji świadczącej), pracownikom naukowym, praktykom zajmującym się stosowaniem prawa administracyjnego, sędziom sądów cywilnych i administracyjnych, wreszcie również studentom studiów prawniczych i administracyjnych.

„Autor umiejętnie dostrzegł i wyartykułował problemy związane z funkcjonowaniem zakładów publicznych, w tym dotyczące pewności i niepewności w prawie administracyjnym, w sposób logiczny i właściwy formułując odpowiednie uzasadnienia prawno-doktrynalne. W konsekwencji została opracowana monografia o oryginalnym charakterze, rozwijająca w znacznym stopniu dorobek doktryny w analizowanym zakresie”.

dr hab. Piotr Dobosz, prof. UJ

„Autor trafnie wskazuje na fakt, że instytucja zakładu podlega tym samym prawom i tendencjom, co cała administracja publiczna, traktowana jako zjawisko kulturowe, co oznacza, że można w niej zaobserwować zjawiska globalizacji, cyfryzacji czy ekonomizacji (...) rozważania Autora wykazują się znaczną dojrzałością naukową, a zwłaszcza starannością warsztatu naukowego i trafnością wyboru istotnych problemów naukowych”.

prof. dr hab. Janusz Sługocki

Spis treści

Wykaz skrótów i akronimów 

Wstęp 

Rozdział 1. Historyczne a aktualne zapatrywania nauki na instytucję zakładu publicznego (administracyjnego) 

1.1. Pojęcie zakładu 

1.2. Zakłady administracyjne w nauce prawa w ujęciu historycznym 

1.2.1. Problematyka zakładów administracyjnych w nauce francuskiej 

1.2.2. Problematyka zakładów administracyjnych w nauce niemieckiej, austriackiej i szwajcarskiej 

1.2.3. Pojęcie zakładu administracyjnego (państwowego) w doktrynie prawnej wybranych państw socjalistycznych 

1.3. Zakład publiczny (administracyjny/państwowy) w nauce polskiej – aspekt historyczny oraz ujęcie współczesne 

1.3.1. Pojęcie zakładu publicznego i jego znamiona – zagadnienia wstępne 

1.3.2. Władztwo zakładowe 

1.3.3. Rodzaje zakładów publicznych i kryteria ich wyodrębniania 

1.4. Znamiona pojęcia zakładu publicznego w aspekcie historyczno-prawnym oraz współczesnym – podsumowanie i wstępne tezy 

Rozdział 2. Zakład a przedmiotowe i podmiotowe rozumienie administracji publicznej 

2.1. Pojęcie administracji publicznej oraz jej cechy 

2.1.1. Problemy definicyjne 

2.1.2. Cechy administracji publicznej 

2.2. Funkcje administracji publicznej i sfery jej działalności 

2.3. Formy działania administracji – pojęcie i klasyfikacje 

2.4. Pojęcie administracji świadczącej 

2.5. Świadczenie usług publicznych jako przedmiot działalności zakładów publicznych. Rozpiętość zakresu przedmiotowego działalności zakładów 

2.6. Podmioty administracji publicznej. Organy administracyjne

i administrujące 

2.6.1. Organy administracyjne 

2.6.2. Organy administrujące i inne podmioty wykonujące zadania publiczne 

2.7. Umiejscowienie zakładu usług publicznych jako podmiotu wykonującego zadania publiczne w strukturze administracji publicznej – podsumowanie 

Rozdział 3. Administracyjnoprawne i cywilnoprawne aspekty tworzenia i funkcjonowania zakładów publicznych (usług publicznych) 

3.1. Tworzenie, przekształcanie i likwidowanie zakładów usług publicznych 

3.2. Organy zakładów usług publicznych 

3.3. Formy działania stosowane w zakładach usług publicznych 

3.3.1. Pojęcie aktu administracyjnego 

3.3.2. Akty zakładowe generalne i indywidualne. Decyzja administracyjna jako forma działania administracji w ramach zakładów usług publicznych 

3.3.3. Umowy w ramach stosunków zakładowych 

3.3.4. Działania faktyczne i czynności materialno-techniczne w zakładach usług publicznych 

3.4. Status pracowników zakładu usług publicznych 

3.5. Sankcje zakładowe 

3.6. Tworzenie i funkcjonowanie zakładów usług publicznych – podsumowanie 

Rozdział 4. Autonomia a korporacyjność zakładów usług publicznych 

4.1. Autonomia w nauce prawa 

4.1.1. Autonomia jako zasada prawnoustrojowa 

4.1.2. Autonomia a regionalizacja w kontekście terytorialnej struktury administracji publicznej 

4.1.3. Konstytucyjne i ustawowe uwarunkowania autonomii szkół wyższych 

4.2. Korporacja prawa publicznego 

4.2.1. Uwagi ogólne 

4.2.2. Przykłady korporacji prawa publicznego 

4.2.3. Korporacja a zakład. Problematyka związków publicznoprawnych we współczesnej nauce i orzecznictwie 

4.3. Rola destynatariuszy w funkcjonowaniu zakładu usług publicznych 

4.3.1. Zakład usług publicznych typu korporacyjnego 

4.3.2. Korzystanie ze świadczeń zakładu. Pozycja prawna użytkowników zakładu usług publicznych 

4.4. Zakład usług publicznych a pojęcie autonomii i korporacji prawa publicznego – podsumowanie 

Rozdział 5. Zakład usług publicznych z perspektywy zmieniającego się prawa administracyjnego i nauki administracji 

5.1. Dynamiczny i statyczny model zakładu usług publicznych 

5.2. Zakład usług publicznych a zjawisko decentralizacji administracji publicznej 

5.3. Władztwo zakładowe jako istota relacji zakładowej – zmiana funkcjonującego paradygmatu 

5.4. Prywatnoprawne zakłady usług publicznych 

5.4.1. Istota zjawiska prywatyzacji zadań publicznych 

5.4.2. Kryteria pozwalające na wyróżnienie prywatnoprawnych zakładów usług publicznych 

5.5. Relacje zakładowe a pojęcie sterowania i układu administracyjnego 

5.6. Cyfryzacja działalności administracji publicznej a świadczenie usług przez zakłady 

5.6.1. E-państwo, e-administracja publiczna, e-zakład 

5.6.2. Nowe formy świadczenia usług przez zakłady 

5.7. Podmiotowy i przedmiotowy zakres terytorialny działalności zakładów usług publicznych 

5.7.1. Uwagi ogólne 

5.7.2. Zakłady usług publicznych z elementem międzynarodowym, transgraniczne zakłady usług publicznych 

5.7.3. Wpływ prawa unijnego na funkcjonowanie administracji

publicznej i zakładów usług publicznych 

5.8. Atypowe zakłady usług publicznych – możliwość wyodrębnienia? 

5.9. Dynamika zmian prawa administracyjnego i nauki administracji, a problematyka zakładów usług publicznych – podsumowanie 

Rozdział 6. Nadzór i kontrola nad działalnością zakładów usług publicznych 

6.1. Pojęcie nadzoru i kontroli w nauce prawa administracyjnego 

6.2. Przedmiot i zakres nadzoru i kontroli działalności zakładów usług publicznych 

6.3. Organy sprawujące nadzór i kontrolę 

6.4. Środki nadzoru i kontroli 

6.5. Nadzór i kontrola wewnętrzna 

6.6. Nadzór i kontrola zewnętrzna. Kontrola sądowa i sądowoadministracyjna nad działalnością zakładów usług publicznych 

6.7. Nadzór i kontrola nad działalnością zakładową – podsumowanie 

Podsumowanie 

Bibliografia przedmiotowa