Zasada jurysdykcji uniwersalnej w prawie międzynarodowym

Autor:Tomasz Ostropolski

O ile niegdyś zasada jurysdykcji uniwersalnej wykorzystywana była jedynie w marginalnych przypadkach, o tyle obecnie jej waga niepomiernie wzrosła. Wystarczy wspomnieć sprawy Eichmanna w Izraelu, Pinocheta w Wielkiej Brytanii, czy podejmowane w ostatnich latach w państwach europejskich próby ścigania przywódców Stanów Zjednoczonych za domniemane zbrodnie wojenne czy ścigania za piractwo.

Autor analizuje ten fenomen, będący wyrazem ewolucji prawa międzynarodowego w zakresie międzynarodowej odpowiedzialności karnej jednostek po II wojnie światowej. Badania autora koncentrują się na analizie doktryny oraz praktyki zarówno sądów krajowych, jak i trybunałów międzynarodowych, które zostały skonfrontowane z zasadą jurysdykcji uniwersalnej w jej różnych postaciach. Monografia uwzględnia również szersze spektrum problemów decydujących o dopuszczalności ścigania karnego w prawie międzynarodowym niezależnie od łączników jurysdykcyjnych, w szczególności kwestię immunitetu funkcjonariuszy obcego państwa.

Mamy tu do czynienia z bardzo interesującą i wartościową rozprawą, poruszającą odważnie szereg kwestii istotnych z punktu widzenia teorii i praktyki prawa międzynarodowego, mających aktualne znaczenie polityczne i praktyczne. Poza tym jest to praca w znacznej części nowatorska, po raz pierwszy w polskiej literaturze przedmiotu odnosząca się kompleksowo do zasady jurysdykcji uniwersalnej.

Na uwagę zasługuje również solidne uwzględnienie związanej z tym obszarem praktyki, co wymagało szczególnej pasji badawczej. Autor wykazał się dużą rozwagą i ostrożnością w ocenie pewnego entuzjazmu, jaki można było dostrzec w ostatnich latach w doktrynie i analizach politycznych w odniesieniu do zasady jurysdykcji uniwersalnej.

z recenzji prof. dr. hab. Jana Barcza